Dwadzieścia lat to cały świat!!! Przed wojną to było!- wzdychają coraz starsze pokolenia, które pamiętają tamte szalone czasy kiedy się żyło, bawiło i wolnością cieszyło. A że niepodległość bywała też trudna, nieznośna, to już inna sprawa...

Zbiór artykułów publicystycznych zamieszczonych na łamach prasy w latach 1947-1956, którym autor niejednokrotnie przywraca pierwotną postać, usuwając ślady cenzuralnych "uzgodnień". Tom zakończony tekstami odrzuconymi w swoim czasie przez redakcje i opatrzony posłowiem z 28 października 1956, "czyli w tydzień po wielkim przełomie"."Lata 1950-1956 stanowią w dziejach publicystyki polskiej okres wielkiej posuchy - czytamy w posłowiu Pawła Jasienicy do Śladów potyczek. - W gruncie rzeczy publicystyki wcale wtedy nie było. Odbiło się to i na tej książce. We wspomnianym okresie zajmowałem się przede wszystkim, niekiedy nawet wyłącznie, reportażem, zwłaszcza na tematy naukowe. Kiedy więc teraz przyszło mi wybierać artykuły do druku, zdecydowałem się dać pierwszeństwo tym świeższej daty. Z tamtej strony smutnej pustyni pochodzą tylko dwa - Relacje dwóch ambasadorów i Zmora zaścianka - które osobiście najbardziej cenię. Nie oznacza to wcale, że wyrzekam się dawnej publicystyki z "Tygodnika Powszechnego" i innych pism... jednakże książka będąca wyborem artykułów musi mieć jakąś znośną objętość no i kompozycję. Rzut oka na roczniki prasy polskiej przekona każdego, jak bardzo w przeciągu lat ostatnich rozszerzał się zakres tematyki i wzmacniał ton artykułów, które w miarę sił i możliwości autorów pomagały krajowi w walce o lepsze jutro".